Boşanma Davalarında Tanıklık
Boşanma Davaları, temel anlamda taraflar arasında görülen şahsi ilişki doğuran bir dava olmasının yanında yargılama Hukuk Muhakemeleri Kanunu nazarında yürütülmektedir. Buna göre her ne kadar eşler boşanmak isteseler de iddia ve savunmada bulundukları hususları hukuka uygun olarak delillendirmeli ve mahkemeye de sunmalıdır. Bu açıdan boşanma davaları açısından en önemli delil de “Tanık Delili” olarak gündeme gelmektedir. Tanıklık, boşanma davalarının mihenk noktasıdır denilse az olacaktır. Zira evlilik süresince eşlerin boşanma ihtimalini öngörerek yazılı delil toplaması olağan değildir. Fakat evlilik sürecinin bir parçasında gözlem yapmış ve görgü sahibi olmuş kişilerin beyanları mahkeme nazarında kabul edilmekte ve boşanma davalarında önem arz etmektedir.
Boşanma Davalarında Tanıklara Sorulacak Sorular
Boşanma davalarında dinlenecek tanıkların öncelikle kimlik tespiti yapılır. Anne adı, baba adı, TC kimlik numarası gibi kişisel bilgiler not edildikten sonra kişinin adres bilgisi duruşma zaptına geçirilir. Bunun ardından kişinin tanıklıktan çekinme hali değerlendirilir. Kişi tanık olarak dinlenebilecek kişilerdense ya da dinlemeyecek durumda olsa bile tanıklık yapmasında fayda görülürse kişinin yemini yaptırılır. Yemin metni mahkemeler nezdinde ufak değişiklikler göstermekle birlikte genellikle yalan söylemenin cezai sonuçları olduğu hatırlatılarak “Doğruyu söyleyeceğime namusum ve şerefim üzerine yemin ederim” şeklinde bir metin içermektedir.
Bu aşamadan sonra tanığa;
* Boşanma davasındaki taraflar arasında akrabalık bağı olup olmadığı,
* Boşanma davasındaki tarafları nereden ve nasıl tanığı,
* Boşanma davasında gösterilen olaylardan hangisine ya da hangilerine şahitlik yapacağı,
* Davaya konu olayın nerede, ne zaman ve nasıl meydana geldiği,
* Ücret talebi olup olmadığı gibi sorular sorulmaktadır.
Boşanma Davalarında Kimler Tanık Olabilir?
Boşanma Davaları, usul esasları bakımından Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na tabi olarak görülen yargılamalardan olması nedeniyle genel anlamda tanıklık yapacak kişiler ile tanıklıktan çekinme hakları olan kişiler, diğer davalarla eş değer niteliktedir.
Bu açıdan dinlenecek tanığın ;
* Eşlerden birinin nişanlısı
* Evlilik bağı ya da ilişkisi artık mevcut olmasa bile kendisinin ya da eşinin alt soyu ya da üst soyu
* Eşlerin üçüncü dereceden yakınları ile akrabalarından biri olması durumunda hakim tarafından “Tanıklıktan Çekinme Hakkı” olduğu hatırlatılır. Eğer kişiler bu hakkı kullanmak isterlerse tanıklık yapmayabilirler. Hakimin hatırlatmasına rağmen tanıklık yapacağını bildiren kişiler doğrudan hiçbir ayrıma tabi tutulmaksızın dinleneceklerdir.
Müşterek Çocukların Tanıklığı
Boşanma davalarında boşanma talebinin yanında müşterek çocuklar açısından velayet konusu da önem arz etmektedir. Buna göre müşterek çocuklar, şartların mevcudiyeti halinde hem boşanma talepleri hem de velayet talepleri açısından ayrı ayrı ya da birlikte tanık olarak dinlenebilmektedir. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne göre çocuklar, temyiz kudretine haiz oldukları ve idrak kabiliyetlerinin geliştiği durumlarda mahkemece tanık olarak dinlenebilmektedir. Bu tanımın karşılığı, her çocuk için farklılık arz edebilir. Dolayısıyla genel olarak 8 yaş ve üzerindeki çocuklar evlilik, boşanma ve velayet konusunda hakim tarafından dinlenebileceği kabul edilmektedir.
Tanık Olarak Çocuklara Ne Sorulur?
8 yaşından büyük çocuklar için olan bu uygulama, genellikle çocuğun rahat bir şekilde ifade verebileceği bir ortamın kurulması halinde mümkün olabilir. Boşanma sebepleri, evlilik birliği içinde yaşanılan sorunlar, hakim tarafından pedagoga, pedagog tarafından da çocuğa anlatılır. Burada pedagog olmadan bir ifade alınması mümkün değildir. Bazı durumlarda hakim, uzman pedagog’un çocuk ile ayrı bir yerde görüşme yapmasını ve bunu rapor halinde mahkemeye sunmasını da talep edebilmektedir.
İzmir Avukat Gizem Deren Pınar
